Kunsthal Rotterdam presenteert dit najaar - in samenwerking met Amber Vineyard, Mother van het eerste Nederlandse ballroomhouse House of Vineyard - ‘Deep in Vogue’. De tentoonstelling viert de ballroomcultuur en geeft context aan een subcultuur gevormd door en voor queer- en transgendermensen, zwart en van kleur. GayRotterdam had de mogelijkheid om bij de opening te zijn. Hier gaven Amber en Elly Vineyard ons een exclusief eerste kijkje in de expositie en na die rondleiding is de middag met een drankje afgesloten. Hieronder lees je het verslag van onze redacteur Donna Senders.

Waar denk jij aan bij de woorden house, mother en vogue? Hoogstwaarschijnlijk niet aan de dingen die bij Amber en Elly in hun hoofd schieten. In de Kunsthal Rotterdam staan deze woorden nu te pronken op de muur om de ballroomcultuur te vieren. Een cultuur die is ontstaan rond de jaren zeventig vanuit de underground scene in New York. Bij het grote publiek kreeg de cultuur voor het eerst aandacht nadat Madonna in 1990 haar muziekvideo Vogue lanceert. Veel mensen denken dan ook dat de dansvorm voguing iets is wat de Queen of Pop Madonna heeft bedacht. We zijn nog niet bij de eerste foto van de expositie, of Amber Vineyard heeft deze foute gedachte al rechtgezet: “Vogue is niet zomaar een dansje of iets wat Madonna in een nummer zingt. Wanneer ik dit aan mensen vertel, zie ik al meteen vraagtekens in hun gezicht. Dat doet me altijd weer beseffen dat kennisverspreiding over ballroomcultuur zo belangrijk is.”

Na de rondleiding van Amber en Elly blijft niemand meer met vraagtekens over. Met de expositie als hun decor, leggen ze woord voor woord uit wat de ballroomcultuur inhoudt. Het is duidelijk te merken dat deze cultuur onderdeel is van hun bestaan. Waar Elly Vineyard bij binnenkomst wat meer terughoudend is, gaat Elly los met interessante verhalen zodra er bij de beelden uitleg kan worden geven over de personen en onderwerpen die aan bod komen. In de tentoonstelling worden de belangrijkste aspecten uit de ballroomcultuur van de jaren 1980 tot nu belicht. Dertig zwart-witfoto’s van de Frans-Haïtiaanse documentairefotograaf Chantal Regnault vertellen het verhaal van de structuren en de onderlinge affectie binnen de gekozen families. Regnault legt tussen 1989 en 1992 veelvuldig de leden van de New Yorkse houses vast. Te zien zijn onder andere portretten van legendarische mothers en fathers, poserende families en de queergemeenschap in actie op balls in verschillende categorieën zoals fashion, realness, body en vogue performance. Beelden van onder meer Willi Ninja (1961 – 2006), ook wel de Godfather of Voguing genoemd, in uitdagende poses benadrukken de expressieve kracht van vogue. Met fragmenten uit de documentaire Voguing: The Message (1989) wordt in de tentoonstelling een beeld geschetst van de oorsprong van dit underground fenomeen.

Legendarische voguer Willi Ninja met lichaamssieraad van Thierry Mugler, New York, juni 1989
Fotocredits: Chantal Regnault

Op één van de muren is een tijdlijn te zien. Het is in die tijdlijn meteen opvallend dat Europa erg laat is met bewustzijn rondom dit onderwerp. Daar heeft Elly de volgende conclusie op: “In Europa kennen mensen wel onderdelen uit ballroomcultuur, maar ze hebben geen idee waar het vandaan komt. Ze nemen dus stukjes mee in dansen, performances of wat dan ook - maar de cultuur blijft onderbelicht.” Die verspreiding van kennis gaat de Vineyards goed af. Ze zijn ook niet voor niets het eerste Nederlandse ballroomhouse. Maar daar stopt de visie niet. “Ik zou heel graag een écht materieel huis hebben waar de community kan langskomen”, vertelt Amber. Ze zou het fantastisch vinden als de ballroomcommunity in dat huis kan repeteren, of gewoon samenkomen. Er bestaan vaak misverstanden over dat soort huizen: “Vaak denken mensen dat ballroomhouses samen in een huis wonen of woonden. Dat is echter niet correct.” En dat bewijst weer dat er nog veel misverstanden over ballroomcultuur bestaan. “Ik hoop dat mensen na de expositie het museum geïnspireerd verlaten, en dat alle misverstanden over de ballroomcultuur uit de wereld zijn”, zegt Elly Vineyard. Bij ons is die missie zeker geslaagd.

Deep In Vogue is nog tot en met 9 januari 2022 in de Kunsthal Rotterdam te zien.