Bijzonder was wel dat het volledig haaks stond op zoals we hem kenden. Iemand die naar de buitenwereld toe gelijkenissen vertoonde met het tv personage Hyacinth Bucket (uitgesproken als ‘Bouquet’) uit de Britse serie “Keeping Up Appearances”. Zich net altijd even wat beter voordoend dan het in werkelijkheid was, met de kleding en inrichting van zijn woning die daarbij hoorde, alsmede de etiquetteregels waaraan hij zich krampachtig vasthield. Ook onderhield hij correspondentie met de diverse koningshuizen over de gehele wereld. Hij kwam uit een streng gereformeerd gezin. Of dit alles bij elkaar opgeteld iets te maken zou kunnen hebben met zijn ontdekking dat hij zich gaandeweg steeds meer ging thuis voelen in de wereld van de bdsm, zou ik niet weten, ik was destijds slechts van een afstand een waarnemer van zijn nieuwe leven.

Wat ik begreep is dat bdsm een manier van leven is die doordringt in alle facetten ervan, in ieder geval bij hem. Het leek of hij zijn hele bestaan ontleende aan zijn keuze. Hij vertelde er zo nu en dan over op een wervende manier, als een soort Jehova’s Getuige. Alsof hij nieuwe zieltjes moest winnen voor zijn club. Hoe fijn het was om stroomstootjes te krijgen terwijl je zelf niet bij machte bent om de sterkte ervan te beïnvloeden. Ik hoorde het aan, zag en merkte aan de manier waarop hij er over sprak dat hij er zeer op z’n plek was, maar wist ook dat het niet mijn metier is. Ik ben er te nuchter voor, en zonder iemand te willen schofferen is het voor mij en wat carnavalesk gebeuren met verkledingen en rollen die worden aangenomen. Een gebrek aan fantasie bij mij, laten we het daarop houden. Voor hem was zijn nieuwe leven zo serieus dat hij ervoor naar Berlijn is verhuisd omdat daar een bruisende bdsm-scene is waar hij zich nu al jaren meer dan thuis voelt.

Als alleen maar een observator kijk ik er natuurlijk anders tegen aan dan als je actief bent in de bdsm wereld. Wat mij vanuit die positie opvalt is dat bdsm’ers, net als bijvoorbeeld mensen met een voorliefde voor tatoeages of als gevaarlijk bekendstaande honden, een bepaalde defensiviteit ontwikkelen tegen iedereen die maar een wenkbrauw optrekt, maar tegelijkertijd de status van bijzonderheid die het in de samenleving enigszins heeft niet willen verliezen en er zich juist door die uitzonderingspositie buitengewoon of markant door voelen.

Even leek het erop dat de nachtmerrie van ieder zichzelf respecterende bdsm’er waarheid werd, en bdsm mainsteam zou worden toen in 2012 de boekentrilogie “Vijftig Tinten Grijs” uitkwam. De Britse auteur E.L James beschreef daarin de lotgevallen van Anastasia en Christian die in het verhaal, wat zich over drie boeken verspreidt, een bdsm-contract aangaan waarin staat dat Christian Anastasia mag onderwerpen in sadomasochistische rollenspellen.

Ik werkte destijds in een boekhandel, en het was een hype. De boeken waren heel slecht geschreven en ontstegen qua schrijfstijl de gemiddelde bouquetreeksboekjes niet, maar dat maakte niet uit, ze waren niet aan te slepen en waren maandenlang de bestverkochte titels. Ik zag een geheel nieuw lezerspubliek de winkel betreden. Vrouwen die in niets leken op de naïeve hoofdpersoon, en die vaak het destijds ook veelverkochte boek “De Ideale Vrouw Is Een Bitch!” van Sherry Argov bij hun vijftig tinten-boeken aanschaften. Op mij kwamen ze over als vrij assertieve vrouwen die waarschijnlijk zelf als inspiratie hadden kunnen dienen voor het boek van Argov. Dus vroeg ik me met Sigmund Freud af: ‘Was will das Weib?’

Gelukkig zijn er professoren die zich dat ook afvroegen en één daarvan was Eva Illouz, en zij stelde het volgende:

“Dat de vijftig tinten-boeken bestsellers werden komt doordat de boeken de lezer vooral inspireert om zelf in bed te experimenteren en daarbij bevatten ze de nodige praktische tips in plaats van dat het boek alleen opwindend werkt. Daarnaast bestaat er in de hedendaagse maatschappij, waarin man en vrouw steeds meer elkaars gelijke zijn, behoefte aan een rollenspel waarin juist weer ongelijkheid bestaat”.

Uit eerste hand kan ik vertellen dat vrouwen van alle leeftijden, zowel hetero als lesbiennes, maar ook veel homo’s in de vijftig tinten-trilogie een soort bdsm voor dummies gevonden hebben. En misschien is er bij een deel van hen wel iets wakker geworden om zich er verder in te gaan verdiepen. Het zou zomaar kunnen. Vanzelfsprekend kwamen er in de slipstream van het succes van de boeken veel meer uit in het genre. Middels een stickertje of zelfs op de flaptekst werd vermeld dat het betreffende boek ‘ondeugender is dan Vijftig Tinten Grijs’. Als laatste stuiptrekking kwam het boekje “Vijftig Tinten Thuis” uit met als ondertitel ‘Beleef de passie van Christian en Anastasia nu zelf’. Het prees zich aan als de ideale handleiding om thuis aan de slag te gaan.

Ik kreeg daar toch een soort waandenkbeeld bij, van hele Vinexwijken die aan het vijftigtinten zijn gegaan. Als moeder-de-vrouw op haar lip bijt weet vader-de-man hoe laat het is, zij zal haar moeilijke voeten en de gespataderde benen in dijhoge laklaarsen steken, zich in de net iets te krappe lederen bustier met siernieten en vetersluiting persen zodat aan de bovenkant de normaliter wat hangende borsten pront geaccentueerd worden maar onder de bustier de kwabben en vetrollen vrij spel hebben en om het af te maken een lederen string met 'open heuvel'.

Ik kan me zo voorstellen dat dit sensuele beeld vader-de-man niet onberoerd laat, die heeft zich eveneens gehuld in een lederen string waarin 'erotische prikkers' zijn bevestigd, daar overheen een Romeinse rok met aan beide zijden een spannende open strook, zodat de witte, magere benen goed te zien zijn, en als top een harnas met RVS driehoekjes en armkappen met groten metalen vierkanten. 

Bondagetouw, slavenriemen, pin wheels en zwepen in diverse soorten en maten maken de hele operette compleet. 

Zei ik eerder gebrek aan fantasie te hebben, bovenstaande bewijst toch iets anders, en kan ik alleen maar samen met de bdsm’ers blij zijn dat het geen mainstream is geworden en de vijftig tinten-hype alweer voorbij is. Mevrouw James is in 2015 begonnen met de boeken opnieuw uit te geven alleen nu vanuit het perspectief van Christian, een enigszins armoedige keuze en het geeft wel aan dat het geen groot auteur is, hoewel haar bankrekening het tegendeel zal willen bewijzen. Voor de bdsm-wereld hoop ik toch dat de boeken, die voor de echte diehards een gruwel waren, geleid hebben tot een nieuwe stroom aan geïnteresseerden die zich verder in de bdsm willen verdiepen. Want verandering van spijs doet eten, dat geldt ook voor de bdsm’er.

Om de twee weken is de column van Frans Heemskerk live te beluisteren in de uitzending van 'Uit de Kast'. Kijk hier voor meer informatie over dit programma.