Dit is een aflevering uit de serie Queer Creatives, waarin we jonge creatieven uit de regio Rotterdam voorstellen die zich als queer identificeren. Maak ook kennis met Emmy Eve, K3RN en Lamin Barrow.

Waar komt je passie voor poëzie en spoken word (i.e. gesproken woord) vandaan?

Toen ik 13/14 jaar oud was begon ik met schrijven om mijn gevoelens en gedachten en uiteindelijk mijn queerness te begrijpen. Tijdens mijn jeugd voelde ik dat ik gecensureerd moest worden om te voldoen aan het imago van brave jongen en aan de verwachtingen van wie ik zou moeten zijn. Voor mij was schrijven, en in dit geval poëzie, een uitlaatklep om erachter te komen wie ik werkelijk was en wat mijn ware gedachten waren. Toen ik 15/16 was, dook ik in het theater en dat leidde tot een carrière van zes jaar in theater en hedendaagse dans. Het toneel stelde me in staat controle te krijgen over mijn stem, die op dat moment vrij beperkt en gecensureerd was. Op een gegeven moment combineerde ik het theatergedeelte van expressie met het schrijven en dat werd spoken word toen ik 19/20 was. Spoken word was voor mij een manier om de interne dialoog en het interne gesprek van wat ik de wereld in wilde en moest brengen, te uiten.

"Voor mij is spoken word het bastaardkind tussen poëzie en theater."

Kun je het verschil uitleggen tussen poëzie en spoken word?

Poëzie en spoken word zijn min of meer broers of zussen. Poëzie is bedoeld om gelezen te worden en spoken word is bedoeld om levend te zijn, iets op te wekken en uitgevoerd te worden op het toneel. Spoken word is het woord dat wordt belichaamd door de context, door emotie, voor een publiek. Voor mij is spoken word het bastaardkind tussen poëzie en theater.

Dus spoken word is daarmee meer een verlengstuk van je achtergrond in de uitvoerende kunsten?

Oh, zeker! Voor mij was kunst een vorm, een uitlaatklep, om er achter te komen wie ik ben en wie ik niet ben. Door verschillende verhalen en karakters neer te zetten, gaf ik langzaam ook mijn eigen identiteit vorm. Op het toneel belichaam je het verhaal van iemand anders. Met poëzie, met spoken word, kon ik mijn eigen verhalen schrijven en uitvoeren en uiteindelijk een gemeenschappelijke basis creëren voor mij en mijn publiek. Empathie die je bij je publiek weet op te roepen.

Luis Bracamontes 

Waar haal je je inspiratie vandaan om die gemeenschappelijke basis te creëren?

Op dit moment vanuit mijn eigen queerness, maar zo was het niet altijd. Ik heb er jaren over gedaan om mijn eigen stem hierin te vinden. En ik kwam op een tweesplitsing: persoonlijk, artistiek, professioneel, waar ik me afvroeg: “Wat stuur ik de wereld in? Wat is mijn standpunt?” Welke dingen kan ik zeggen die waarde hebben en die iets opleveren voor mijn gemeenschap? En toen het op mijn poëzie en mijn schrijven aankwam, realiseerde ik me dat ik wilde schrijven vanuit mijn queerervaringen over mijn queerervaringen. Ik ging queerness zien als een radicale vorm van speelsheid op het gebied van identiteit en gender. Want queerness gaat over hoe je kijkt naar je eigen genderidentiteit en seksuele geaardheid en de wijze waarop je dat uitdrukt. Dit werkt prachtig met poëzie. Poëzie is voor mij een uitlaatklep waarin je dingen kunt ontdekken die moeilijk uit te leggen zijn in een normaal gesprek. In de poëzie kun je je subtieler uitdrukken. Een paar regels kunnen een universum van betekenis bevatten. Dus daarom schrijf ik vanuit mijn queerness.

Je vertelde me eerder dat je uit Mexico komt. Wat viel je op toen je hier aankwam en je weg begon te zoeken in de spoken word-scene in Rotterdam?

Om te beginnen vond ik hier in Rotterdam een hele actieve gemeenschap. Ik denk dat de culturele scene in Mexico drastisch verschilt van die in Nederland. In Mexico is er een continue strijd tegen tijd, middelen en instellingen. In die zin ben ik opgegroeid in een scene waar, als je iets wilde, je ervoor moest vechten en vanuit het niets projecten moest maken zonder budget. Rotterdam heeft een proactieve ‘ja, het kan’ energie. Het mooie van de scene hier is dat er ruimtes, instellingen, talent én publiek is. De interesse was er. Het was meer een kwestie van het aanboren van een nichemarkt die nog onontgonnen was.

"Rotterdam heeft een proactieve ‘ja, het kan’ energie.

Het mooie van de scene hier is dat er ruimtes, instellingen, talent én publiek is."

Heeft jouw initiatief, Unwanted Words, die niche aangeboord? En hoe is het allemaal begonnen?

Ik denk van wel, maar als team hadden we niet verwacht dat Unwanted Words de ontvangst zouden krijgen die het kreeg. Het idee was dat Unwanted Words een collectief zou worden waar queerschrijvers en -dichters samen zouden komen, samen plezier zouden hebben en samen zouden schrijven. Heel organisch evolueerde het tot een platform dat een veilige omgeving biedt aan queerartiesten en -performers die nu pas hun talenten ontdekken of voor hen die meer ervaren zijn en andere kanten van hun toneelpersoonlijkheid en talent willen laten zien. Dus in die zin denk ik dat Unwanted Words een antwoord is op een onderliggende behoefte aan meer plekken waar queers zichzelf kunnen uiten.

Dus, Unwanted Words organiseert de eerste Queer and Feminist Poetry Awards…

Ja! Een heel opwindende volgende stap. Onlangs werden we getriggerd door de vraag: “Wat is de rol van titels, trofeeën en onderscheidingen in deze samenleving?” En kort door de bocht is het antwoord dat al deze dingen, hoe oppervlakkig ze ook mogen klinken, echt deuren openen. En er is rauw talent, bpoc (zwarte mensen van kleur), dat misschien geen toegang heeft tot plekken en platforms waar ze prijzen kunnen winnen. We willen een platform creëren voor onze nichegemeenschappen en hen helpen de deuren te openen. Zo ontstond het idee voor een eigen prijsuitreiking. Een ceremonie onder leiding van de gemeenschap, voor de gemeenschap, die de bestaande talenten viert en erkent binnen groepen die geen toegang hebben tot de schijnwerpers die ze verdienen. We zouden dit allemaal niet kunnen doen zonder de hulp van initiatieven en (grassroot) organisaties zoals The Hang-Out 010, Dona Daria, Awesome Foundation, Queer Rotterdam, WORM en Tender Center en vele andere. 

In welke categorieën zijn er prijzen te winnen en waarom heb je juist voor deze categorieën gekozen?

De Queer and Feminist Poetry Awards heeft zes categorieën. Uiteraard hebben we de categorieën Best Queer Performance en Best Feminist Performance. Voor ons zijn dit twee aparte categorieën, hoewel ze vanuit een intersectioneel perspectief alles met elkaar te maken hebben. We wilden het queer perspectief benadrukken, maar ook ruimte geven aan de feministische cisgenderschrijvers. Daarnaast hebben we de BIPOC Voice Award, die gaat naar zwart, onbekend poc-talent wiens werk de gemeenschap vertegenwoordigt of een boodschap brengt die moet worden gehoord. 2020 is een alles-of-niets-jaar om dit gesprek aan te gaan, natuurlijk vanwege de Black Lives Matter-beweging, maar ook vanwege de recente feministische opstand tegen geweld tegen vrouwen in Latijns-Amerika. Binnen deze categorie zijn al deze stemmen onderling verbonden en is er vooral behoefte aan het zien en horen van de verhalen.

De Podium van het jaar-prijs kennen we toe aan een podium of evenement dat zich specifiek richt op LHBTI+ en feministische artiesten. Er zijn verschillende evenementen en ruimtes die net zo inclusief zijn als wij en we willen aandacht geven aan hun, meestal vrijwillige en onbetaalde, inspanningen voor de gemeenschap. De vijfde categorie is de Awesome Poet Award, die toegekend wordt door het publiek. Mensen die het evenement bijwonen, ook online, kunnen stemmen op hun favoriete dichter. Sommige winnaars worden gekozen nadat ze opgetreden hebben, zoals de Awesome Poet Award, en andere categorieën zijn vooraf geselecteerd. Tenslotte hebben we de Poet of the Year Award en dit moet de meest prestigieuze onderscheiding van de avond worden. Deze prijs gaat naar de dichter of spoken word-artiest wiens werk al impact heeft gehad en die kan worden gezien als een voortrekker binnen de gemeenschap.

Je hebt dus je eigen platform, community en prijsuitreiking die je organiseert. Wat blijft er over om van te dromen voor je queer-poëziegemeenschap?

Een van onze doelen is om netwerkers en spoken word-artiesten te creëren die als een soort talentenbureau binnen en buiten de community weten te verbinden. We willen de verbinder zijn voor samenwerkingen, kansen en podia. En aan de andere kant willen we ook het oeuvre van queer en feministische schrijvers vastleggen. Publicaties zorgen ervoor, naast het winnen van prijzen, dat schrijvers erkenning krijgen. Er valt nog veel te dromen en te bereiken voor queer en feministische stemmen in en rond Rotterdam.

Meer over Unwanted Words:

Website 1e Queer & Feminist Poetry Awards.